Een veel voorkomende reden dat mensen een haptotherapeut zoeken is het niet goed kunnen voelen en veel in het hoofd zitten. De twintigers en dertigers die met deze vraag bij me komen laten veel meer stress- en burn-out klachten zien dan dezelfde leeftijdsgroep 20 jaar geleden. Welke rol speelt de tijdsgeest hierin? Denk hierbij aan een hoog levenstempo, sociale media en het idee van de maakbaarheid van het leven. 

In de huidige maatschappij valt me op hoe hoog het tempo ligt. Zo liet mijn zoon van 14 jaar gisteren zien hoe je ingesproken what’s app gesprekken versneld kan beluisteren. Waarom? Is het omdat je zoveel berichtjes, mailtjes, Snapchats en ander sociale media nog moet bekijken. Je zou er buiten adem van worden. Maar dat merk je niet op. Alweer door naar het volgende wat je aandacht trekt. Het is normaal geworden om uren bezig te zijn met deze constante stroom van informatie. Logisch dat je niet kan opmerken hoe je geraakt wordt. Of er is zoveel afleiding dat je er niet stil bij hoeft te staan.

Het wordt vervelend als je je moe begint te voelen, of een unheimisch gevoel blijft aanhouden dat je niet kan thuisbrengen. Je weet niet meer wat je wil, hoezeer je er ook over na probeert te denken. Vaak in dezelfde loop van gedachtes. Je raakt in de war. Of je wordt somber als gevolg van die herhaalde stroom aan gedachtes.

Een tweede trend is het idee van de maakbaarheid van je leven. Just do it! NIKE startte hiermee in de vorige eeuw. Als gevolg hiervan zie ik regelmatig adolescenten die nog een studie oppakken, omdat ze zoveel stress krijgen bij het idee om de volgende stap te gaan maken. Naar de perfecte baan! Alsof je niet mag uitproberen of een functie bij je past. Dat lijken we te zijn vergeten. En is mogelijk een bron van veel stress en burn-out klachten die twintigers ervaren. Sociale media waarbij je vooral de leuke kant van het leven belicht, helpt daar niet bij. Wat moet je met al die gevoelens die hier niet in passen, terwijl iedereen het zo goed lijkt te hebben. Is er dan iets mis met je?

Op Google Scholar staat een inzichtgevend artikel van Petersen: “How Millennials became the burnout generation”. Zij beschrijft een generatie Amerikaanse studenten die is geboren tussen 1985 en 1999. Het zijn hard werkende jonge mensen die arbeid voor plezier stellen. Ze zijn opgevoed door ouders die hoge verwachtingen hebben. Het motto is: “Als je je best doet, kan krijgen wat je wil”. Je moet jezelf optimaliseren in alles en er is het idee dat alles te fixen is als je je best maar doet. Tegenslagen waar je geen invloed op hebt (bijvoorbeeld de corona pandemie), zat niet in de opvoeding. Er is een omkering waarin hard werken je goed doet voelen en vrije tijd je schuldig maakt aan niks doen.
Ze raken burn-out door het idee continu te moeten werken en dat alles opgelost kan worden door jezelf te optimaliseren. Dagelijks een half uurtje meditatie, yoga, gezond eten, sporten, to-do lijstjes om te dealen met alle huishoudelijke klusjes en de maatschappelijke problematiek.
Ze schrijft dat Millennials niet proberen het systeem van hun ouders te veranderen, maar het  trachten te perfectioneren. Daarvoor staan ze voortdurend “ aan” en willen ze hun ouders en de wereld om hen heen laten zien wat ze bereikt hebben. Mislukking hoort daar niet bij. Zo zijn ze niet opgevoed. Alles is mogelijk, je kan het beste uit jezelf halen.
Zo worden ze een merk die via Instagram, Facebook, Twitter en Linked Inn naar buiten wordt gebracht. Continu bereikbaar zijn zorgt voor minder helderheid tussen vrije tijd en werk. Iedereen doet het, wellicht loop je anders die geweldige baan of kans op een ander verlangen mis.

Nu leven we niet in Amerika en studeren we niet allemaal. Maar bij navraag in deze doelgroep in Amsterdam is er zeker herkenning. In het Millennial Manifest van Aik Kramer e.a. staan vergelijkbare uitspraken. Zij benoemen dat achter de blinkende buitenkant ook onzekerheid schuil gaat. En dat is precies wat zichtbaar is in een aantal behandelingen in mijn praktijk. Jonge mensen die niet of weinig praten met anderen over hun angsten en geen keuzes kunnen maken.

In 1974 beschreef psycholoog Herbert Freudenberg het eerst burn-out als fysieke en mentale instorting door overwerk en stress. Psycho-analyticus Josh Cohen verwoordt het voor mij goed met: “Je voelt je burn-out als al je bronnen zijn uitgeput maar desondanks jezelf niet kan weerhouden om dwangmatig door te gaan”.

Aangezien we vanuit gewoonte patronen reageren, doet deze generatie dit met dezelfde aansturing om uit een burn-out te komen: Het optimaliseren van zelfzorg. Wat te kiezen uit het enorme aanbod aan mogelijkheden om jezelf te helen? Niet weten wat je echt wil en keuze stress is dan ook een veelgehoord thema in mijn praktijk.

Het is nodig eerst inzicht te krijgen in wat er aan de hand is. Om naast het idee wat je hebt hoe het zou moeten zijn, ook te gaan voelen voordat je iets gaat doen. Wat voel je door de dag heen bij alle dingen die je doet? Welke emoties zijn er, welke lichamelijke sensaties? Mag je bang zijn voor een stap die wil gaan zetten, voel je je irritatie of frustratie als dingen tegen zitten? De Belgische psychiater Dirk de Wachter heeft hier een boek over geschreven waarin hij zegt dat we in deze tijd niet accepteren om leed te hebben en ongelukkig te zijn. “We zetten zoveel in op autonomie, op alleen succesvol bereiken en dan dreigt de teloorgang van het verbondene”.
Hij heeft het ook veel over de misvatting dat het leven maakbaar is. Hij zegt dat streven naar geluk als levensdoel een vergissing is. Er zijn zaken waar je geen invloed op hebt en die je toch raken. Hij is voorstander van elkaar wat meer vastpakken, er meer voor elkaar zijn. Dat geeft volgens hem het leven zin en betekenis.

Zou het niet zo zijn dat als we meer bewust worden van hetgeen er in ons leeft, dat een eerste stap is. Dat zorgt voor meer verbinding met onszelf. En dat we van daaruit contact gaan maken met de wereld om ons heen. En dat geldt niet alleen voor Millennials.

Ik help je er graag bij in mijn praktijk.